Песня Кобыланды батыра / Қобыланды батыр жыры - Народная песня / Халық жыры

Қобландыдай батырың

Ақ найзаға сүйеніп,

Өксіп жылап қамықты.

Қайта айналып қаз қонар

Ұя салған жеріне.

Әркім ойнап-күледі

Өз уақытында теңімен.

Ақ найзаға сүйеніп,

Қарлығашқа көрсетпей,

Жасын сүртті жеңімен.

Сонда тұрып сөйледі,

Сөйлегенде бүй дейді:

«Тауда болар тарғыл тас,

Тарықса, шығар көзден жас.

Тар қолтықтан оқ тисе,

Шығады сүйеп қарындас.

Қарындасың болмаса,

Жауда қалар ғазиз бас.

Арқаңды жапқан қолаң шаш,

Айналайын Қарлығаш,

Айтқан сөзге құлақ ас!

Мен кешігіп келмесем,

Сендерді мұндай жылатпас,

Қалың қыпшақ қарындас!

Қарлығаш, сенен айналдым,

Ағызба, қалқам, көзден жас!

Жасыңды тыйшы көзіңнен,

Сай сүйегім сырқырар

«Жан көке» деген сөзіңнен!

Бір сүйгізші, шырағым,

Жаудыраған көзіңнен!

Атадан тақ баламын,

Жауға кетіп барамын.

Жасым үлкен ағамын,

Әлдеқандай боламын.

Әйел де болсаң, бір тудың

Нашарсынып не етейін!

Мойныңды бұршы, Қарлыжан,

Көкең сүйсін бетіңнен,

Армансыз болып кетейін!

Қарындасым Қарлыжан,

Тоғай толған түйемді,

Сарысуға тапсырдым.

Желі толған жылқымды,

Жасанған жауға тапсырдым.

Қорам толған ақты қой,

Ашбөріге тапсырдым,

Азу тісі балғадай

Жас бөріге тапсырдым.

Тоқсанда атаң Тоқтарбай,

Құдіретіне тапсырдым.

Алпыста анам Аналық,

Бибібатимаға тапсырдым.

Шырағым, сені, Қарлығаш,

Қарашаш ханымға тапсырдым.

Қосақ жарым Құртқаны

Балуан қызға тапсырдым.

Сендер төртеу, мен жалғыз,

Айналайын Қарлығаш,

Көкеңді кімге тапсырдың?»

Қарындасы сөйледі:

Сөйлегенде бүй деді.

«Бұл жібердім базардың

Бояғы мен бөзіне.

Салса, жылқы тоқтайды

Арқаның бөрі көзіне.

Құлақ сал, көке, сөзіме:

Осы барған сапардан

Жан көкем есен келгенше,

Ел-жұртын есен көргенше,

Он сегіз мың ғаламға

Падиша болған Хақ Жаббар,

Тек тапсырдым өзіңе!»

Қарлығаш және сөйледі:

«Басымнан дүние өткен-ді,

Көрінбесең көзіме,

Құлақ сал, көке, сөзіме.

Ата-анасын көргенше,

«Қалқамбысың» дегенше,

Мен көкемді тапсырдым,

Он сегіз мың ғаламның

Падишасы, өзіңе!

Қараспан тауын жайлаған

Біздің қалың көп Қыпшақ.

Көкемнің оңғар сапарын,

Жасаған Құдай, беріп бақ!

Алды-артыңда сүйеу жоқ,

Атадан, көке, тудың тақ,

Сіз тұрғанда көңлім шат.

Сапарыңнан қайтқанша,

Аман-есен келгенше,

Мен көкемді тапсырдым

Он сегіз мың ғаламның

Падишасы — жалғыз Хақ!

Көп қайырың тиеді

Еліңде қоңсы-сыбайға.

Көз салмадың, жан көке,

Бірге туған жұбайға.

Адалдан жиған малыңды

Залымдарға тапсырдың,

Осының, көке, ұнай ма?

Көкем есен келгенше,

Ата-анасын көргенше,

Жалғызымды тапсырдым

Бір жаратқан Құдайға».

Қарлығаш айтып болғасын,

Құртқа келіп не деді?

Ел жайлаған еп еді,

Зарлы-мұңды көп еді,

Жалғыз ұлдан айрылып,

Кемпір мен шал жүдеді.

Бұлаңдап келіп жанаса,

Енді Қоблан сұлтанға

Сұлу Құртқа сөйледі:

«Иреуі жоқ күмісім,

Жасаған қосқан белесім,

Ойын менен күлісім.

Сұлтаным, сізге бас қосып,

Кеңейіп еді өрісім.

Алтыннан соққан кебісім,

Сегіз ұжмақ бейішім,

Қауыз, кәусар суындай

Бейіштен шыққан жемісім,

Арыстаным, аман бол!

Осы барған сапардан

Қиын болар келісің!

Жылқы ішінде аласың,

Қылшаң жүнді қарасың.

Ағаң, інің сенің жоқ,

Жеке туған дарасың.

Атам менен енемнің

Безіп дүние малынан,

Тірідей безіп жанынан,

Тілеп алған баласың.

Сөйткен бала тастар ма

Атасы менен анасын!