1916 жылы «Қазақ» газетінің 192-санында Әлихан, Ахмет, Міржақып қазақ халқына ашық хат жазды: «қара жұмысқа барса шаруаға кемшілік келіп, алынған жігіттер аз қазаға ұшырағаны, ал бармаймын деп қарсылық қылса, елге зор бүліншілік. Осы екі ауырлықтың жұрт қай жеңілін таңдау керек. Біздің білуімізше жеңілі — көнген», — деген бұған нақты мысал. Бұл позицияны әр түрлі саққа жүгіртуге болар, бірақ Сәкен бұдан тиімдіні айта алмады. Негізгі бағыты «Қазақ» нұсқаған жолдың аңғарында жатты.

Қазақ зиялылары, оның ішінде Сәкен де 1916 жылғы күрделі құбылысқа дайын еместігін, белгілі жоспарлары жоқтығын аңғартты. Төре, шенеуніктерді сөгулер жалпы демократиялық көзқарастың деңгейінде ғана болды.

Халық өзінен-өзі көтеріліп жатқанда алаш қозғалысына әрі ұйымдық негіз, әрі оны бастайтын саналы топ жетіспейді. Қазақ оқығандарының көпшілігі аңырып, не істерін білмеді, «Қазақ» газеті, оның басшылары «Жарлыққа көнсек аз шығынмен құтыламыз» деген позицияны насихаттай берді.

Қазіргі зерттеушілер арасында «Қазақ» газетінің позициясын, яғни айтқанға көніп, қара жұмысқа жігіт бер дегені орынды еді деп ақтайтындар да жоқ емес. Бұған барлық жағдайда келісе қою қиын. Себебі, алаш қозғалысында ұйымдық негіздің жетіспей жатқаны рас болатын, белгілі бастаушысы, идея айтушысы болғанмен, оны қолма-қол іске асыра қоятын ұйымдастыру шаралары жоққа тән еді, сондықтан көтерілістің аймақтық және стихиялық сипаты басым жатқанын аңғармауға болмас.

Қара жұмысқа адам берсе де, бермесе де қазақ халқының қорлық-зорлығы көбеймесе, азая қоймағаны тарихтан белгілі. 1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілісі мен азамат соғысының лаңынан материалдық шығынды былай қойғанда, миллионға жақын қазақтың қырылғаны, аяқ астында қалып өлгені, ағы да, қызылы да ел деп елемегені бүгін жан-жақты дәлелденіп отыр.

«Тар жол, тайғақ кешудің» үлкен өзгеріске түскені төртінші тарау. Ол 1927 жылғы басылымында «Совет үкіметі заманында» деп аталса, соңғы басылымдарында «Совет үшін күресте» деп өзгертілген. Бұл тарау басқа тарауларға қарағанда көлемдірек, әрі тарихи мәні де салмақты. Бұл тараудағы тарихи мәнді оқиғалардың бәріне Сәкен қолма-қол араласпағанымен, еш құбылысты қиялдан шығармаған. Бұл тараудағы және басқа тараулардағы тарихи деректердің бәрін сол кездегі «Қазақ», «Сарыарқа», «Бірлік туы» газеттерінен алған.

Тарих алдында жауапты боларын сезді ме, жоқ әлде өзінің мінезіндегі ұқыптылық па, роман-эссесіне алған әр дерегінің қайдан алынғанын, ол қай газетте басылғанын, күні, айы, жылына шейін мұқият көрсетіп отырған. Тіпті қай газет қай газеттен көшірді деген де назардан тыс қалмаған. Бұл да Сәкен шыншылдығының бір көрінісі. Себебі осы жолдардың авторы өзінің ғылыми-зерттеу жұмысын жүргізгенде роман-эсседе келтірілген деректерді Сәкен көрсеткен мерзімді басылымдармен салыстырғанда мүлтіксіз дәлдігіне, риясыз тазалығына көзі жеткен болатын. Сондықтан да «Халық кеңесі» газетінде 1994 жылы 21—22 қыркүйекте «Сәкен және «Алаш азаматтары» деген мақаламды еш жалтақсыз және күдіксіз жариялауға тура келген-ді.

Романның IV тарауында негізінен алаш азаматтарының бірінші жалпы қазақ съезін өткізіп, Қазақстанда болашақта орнар автономияның түрі, Керенский құлап, үкімет большевиктер қолына көшкен ең қиын да сұсты кезеңнің шындығы баяндалады. Ел-елді аралап, баяндама жасап жүрген Әлиханның Семейге келген сәтін «Сарыарқа» газетінің материалын «Қазақ» газеті 1917 жылдың 21 қазандағы 251-санынан көшіріп басқан. Сәкен Әлиханның Семей сапарын осы «Қазақ» газетінен алған. Тақырыбы «Әлиханның Семейге келуі» деп аталады. Оны роман-эссенің бірінші басылымында түгел келтірген, ал екінші басылымында алынып қалыпты да «Әлекеңді құдайдан сұрап алған жалғыздай құттықтады ұлтшыл мырзалар» деген сөздермен қысқа қайырған.