Knigionline.co » Казахские книги » Белый дом / Ақ боз үй

Белый дом / Ақ боз үй - Смагул Елубай / Смағұл Елубай

Книга «Белый дом / Ақ боз үй» полная версия читать онлайн бесплатно и без регистрации

Крупнейшее произведение искусства, которое охватывает эпоху сталинских репрессий, застоя, голода – трилогия Смагула Елубая «Белый дом». В произведении просматривается артистизм, художественная структура, присущие автору. Он умело описал положение голодающих, последствия «преувеличения» для страны, разоблачает негативные действия, безнравственность и несправедливость тех, кто правит страной. Произведение охватывает времена Великой Отечественной войны. Вам будут слышны крики и стоны людей, читая роман. В нем и душевная боль голодных детей, и искалеченной старухи, и невинного оскорбленного мужчины…

Белый дом / Ақ боз үй - Смагул Елубай / Смағұл Елубай читать онлайн бесплатно полную версию книги

Тас төбеден жәй түскендей мына бәтуадан екі жақ та іркіліп дағдарып қалды. Мол денесімен Пахраддин ырғала түсіп, төмен қарап сыр шығармады. Шәріп болса қышып кеткен тамағын қайта-қайта кенеп, астынан су шыққандай қыбыжықтап Пахраддинге бір, ахунға бір жалтактады. Әлгінде, басы селтең ете қалған Торқа кемпір, енді дымы өшіп, "әліптің артын" бақты. Ұзынтұра Уәптің жағы сопайып екі ұрты бүлкілдеді.

Босаға тұста жаңа сойылған тоқтының терісін тұздап жатқан Шеге ышқынғандай оқты назарымен мына отырғаңдарды атып жіберердей сұрланып қарады. Сөйткенше, Шәріп елпең етті. Үлкен жапалақ көзі ойнақшып, шақалақтап күліп, орнынан ұшып кетердей қопаңдап:

— Пай, пай, бабам-ай! Тауып кеттіңіз-ау! Сөз бар ма? Уай, садағаң кетейін, көненің көзі-ай! Міне, ақыл! Міне, жөн! Уа, Торқа, жарылып кетпей неғып отырсың! Бағы бар екен боқмұрын балаңның! Жай қолыңды! — деп алдымен өзі елеуреп ербеңдетіп қолын көтерді. Торқа сықсың етіп

күліп, шалын шынтағымен түртіп жіберіп, қолын жайды.

Еңді тосылып отырған жалғыз Пахраддин еді. Қарт ахун енді солай бұрылды.

— Ал, інім Пахраддин, қолыңды жай! Патиха берейін!— Ахун орақ тұмсығын көтеріп биік маңдайшаға қарап сүйекті арық қолын алға созды. Пахраддин жұрттың соңын ала керсолқылау қозғалып қол жайды.

Осы арада Шеге есіктен ыта жөнелді. Шәріп:

— Уай, көргенсіз!.. — деп қалды.

Лабақ ахун нақысты дауысын әндей созып, көтеріңкі әуезді мақаммен дұға оқуға кірісті.

— Ағуз-зи бил-лаһи...

Жұрт сілтідей тынды.

"Пахраддин Қозбағарға қызын беретін болыпты. Әзбергенді сөйтіп құтқаратын болыпты" деген хабар дүңкілдеп ауыл ішін аралап кетті.

Үлкен ақ боз үй алдында сары самауырға от салып тұрған Хансұлу Шәріптің үйінде болған жаңалықты шулаған балалардан естіп, етегіне сүріне - аттап "апалап" үйге жүгіріп кірді. Босағада шешесі күмпілдетіп саба пісіп тұрған. Болған сұмдықты ол да балалардың айқайынан естіп, піспегі қолында, өңі шүберектей бозарып тұр екен. Сырттан жүгіріп кірген қызын құшақтай алды.

— Жасаған Ие-ай, ақылдасу деген де жоқ... Бұ сорлыға не болған? Жүр, әлгі алжыған әкеңе барайық! — деп қолын сүртіп есікке беттеді.

— Бармаймын! — деді Хансұлу жұлып алғандай. Көзінде жарқ еткен ыза. Безеріп алған.

— Жарайды. Өзім-ақ барайын, — деді шешесі байғұс. Жаулығын дұрыстап тартты да, майда басып сыртқа беттеді. Дүние күйіп жатса да сол бір биязы жұмсақ қалпынан танбайтын әдеті шешесінің. Әкесінің алған бетінен қайтпайтынын білетін Хансұлудьң қазір төбесіне аспан құлағандай. Дүниесін өрт шалғандай. Керегеге қыстырулы қамшысын суырып алды да, кермеде тұрған Қаракеріне жүгірді, неге екені белгісіз, жүгіре түсті де басына бір ой келіп, Қозбағардың үйіне бұрылды.

Қозбағар үйінде төсек тартып жатқан. Бет-ауызы ісік. Жаңа Шеге келіп зәресін жаман ұшырды. Жағасына жабысып әй-шәй жоқ төсектен суырып алды. "Иттің баласы, Хансұлуда нең бар сенің?" деді буыңдыра түсіп. Өзі жылауға жақын. "Өй, Шеге, не айтып тұрсың?!" деп бұл шыр-пыр болды. Шегені алжасқан дерсің. Бұны төсекке итеріп тастап, есіктен ата жөнеді. Әзірейіл өкшелегендей дүрсілдеп барады. О, тоба! Қозбағар сөйтіп әңкі-тәңкі болып отырғанда сырттан бір топ бала шулап өтті. Шегенің "алжасқан" себебін сонда түсініп, лажсыз езу тартты Қозбағар. Көз алдында — тал шыбықтай Хансұлу. Бұралып келіп мойнына асылғандай. Құшағына кіргендей. Тіптен ақылға сыймайды. Хансұлу Қозбағардың жары! Міне қызық!

Сөйтіп жатқанда есік шалқасынан сарт етіп ашылды да, үйге Хансұлудың өзі кіріп келді. Тура орыстың әписеріндей тіп-тік. Қарақаттай көзінде жарқ еткен ашу. Қайқы кірпік, түрік ерін. Қолында қамшы.

Қозбағар ойланбастан көрпені басына бүркей қойды. Бірақ қыз жетіп келіп көрпесін бір-ақ жұлқып үстінен сыпырып алды. — Сен бе, сонда, мені алатын? — деді. Қозбағар:

Перейти
Наш сайт автоматически запоминает страницу, где вы остановились, вы можете продолжить чтение в любой момент
Оставить комментарий