Сасқан Елікбай әкесін жіберіп еді, таба алмай қайтты. Ызадан тұншыққан Алексей Елікбайды өз қолымен атты да, өзге жандарына тимей, малы мен мүлкін талауға, қонысын өртеуге бұйрық берді.

Ақтар аттана, ауылды өрт қаптады...

5

Ақтардың қолында Ботагөздің тұтқын болуына айға жақындады. Бастап қолға түскен күндері ол, Кабановқа тиген Елизавета Андреевнаны өзіне пана көрді.

– Лиза!– деді ол, Алексейдің бейбастақ мінезін көргесін, бірінші күні, Елизаветаға,– біз екеуіміз бір кезде жанымыз бір дос ек, бірнеше тату күндеріміз мектепте өткен еді. Оған көп уақыт болды. Мен мынадай күйге ұшырадым. Бұрынғы достығың үшін, мені айуандық жәбірлеуден қорғауыңды тілеймін.оқығаның бар адамсың. Мені атып тастаса, сен ара түспе. Оған мен бейілмін. Бірақ мені мазақтауға, арымды аяғына басуға ойлайтын адам болса, сен одан қорға. Панасыз, күшсіз мені мазақтың қол жаулығына айналдырам деушілерден арашала!..

Бұл сөздер арына ауыр тиген Елизавета Андреевна Ботагөзді біраз күн мазақ қиянатынан арашалап, айуандық мінез көрсеткен ағасы – Алексейді ұялтты. Алексей қанша бейбастақ болғанмен, қарындасының жалынышты және ұятты сөздерінен қаймығып, зұлымдық ниетін тежей берді.

Алексей ойға алған ісін орындап шығуына қашан да сенетін еді. Оның бір мықты сенгені – қызылдарды жеңу еді. Бурабай тауынан шыққанша осы сенім Алексейді жігерлендіріп келді де, Бурабай тауын соғыссыз қызылдарға бергеннен кейін – сенімі буалдырланды. Оған жасынан үйір болған оптимизм Бурабай тауын соғыссыз бергеннен кейін, өкпелегендей артында қалып қойды да, оның орнына пессимизм ұялады.

Бурабай тауы артында бұлдырап алыстаған сайын, Алексейдің іші өртене түсті. Іші өртенген сайын, оның ақылын ашу билеп, егер қолынан келсе, таудың тасын талқандап, ағашын өртеп, күл ғып кеткісі келді. Осы ашумен Шалқар көлінің жағасына кеп қонған ол, іңірде қарындасының жалбарынған сөзіне болмай, наган ұсынған қолымен Ботагөзді алдына салып айдап, әскер маңынан алысқа алып шықты.

– Елизавета Андреевна!– деді ол, Ботагөзге ара түскісі келген қарындасына,– сіз маған бұл мәселеде өкпелей алмайсыз. Егер менің сізді сыйлайтын жүрегімді өзіңізге дұспан қылғыңыз келмесе, мен сізден енді бұл мәселе туралы өтініш етпеуіңізді өтінем. Бұл сөз сізге ашық болуға тиіс!..

Қарындасы күмілжіп қалды.

«Ботагөз де: «қорға!» деген жоқ. «Не де болса көрейін!» деп, «жүрдік» деген жағына қарай, алдына түсіп аяңдай берді.

Түн ол күні бұлтты, кезге түртсе көрінбейтін қараңғы еді. Әйткенмен, Ботагөз қайда келе жатқанын шамалайды. Көлге су сарқылатын бір терең жыра кешке кезіне шалынған еді, соған қарай әкеле жатқан сияқты.

Не ниетпен әкеле жатқанына түсінбеген Ботагөздің бойына онша қорқыныш кіре қойған жоқ. Оның жүрегі дұрыс соғып, денесі әлденеге ширап кетті. Оған әлденеге «құтылам» деген сезім пайда болды.

Қостан алып шыққанда Алексейдің ойы – Ботагөзді ату еді. Былай шыққаннан кейін оның айуандық тілегі оянып: «Осы Ботагөзге жасынан қызығып ем, мен қалайша осыдан «махрұм қалам?»–деп ойлады. Осы қорытындыға келгеннен кейін:

– Ботагөз!– деді Алексей қатарласа беріп, жылы сөйлеп,– мен сізді неге оңаша алып шыққанымды білесіз бе?

Алексей Ботагөзге ғашықтық сөздерін айтты.

Бұл арбау сөздердің артында не барын білген Ботагөз, Алексей ғашықтық сөздер айтып келе жатқанда, қайткенде оны алдап құтылудың айласын іздеді.

Аздан кейін ол айланы таптым деп ойлаған Ботагөз:

– Алексей Андреич!– деді дауысын дірілдеткен болып,– мен де сізге қатал боп келдім. Сізді мен сөкпеймін. Сіздің мені сүйетініңізді мен енді анық ұқтым. Мен сіздің еркіңізде, ендігісін өзіңіз біліңіз...

Ботагөз жылаған болды.

– Жыламаңыз!– деді бұл сөзге сенген Алексей, наганын кабурына салып, Ботагөзді оң жақ белінен айқыра құшақтап,– мен енді сіздің құлыңыз!..

Ботагөз Алексейдің бетіне бетін тақап, сол қолымен оның сол қолын қысты. Алексей бетінен сүйіп еді, Ботагөз қарсыласқан жоқ.