Ботагоз / Ботагөз - Сабит Муканов / Сәбит Мұқанов

Асқардың Лизаға көңілі оншалық бөлінген жоқ. Оның бар ойы Ботагөзде болды.

– Оқып жүргеніңді,– деді Асқар, «сіз» деп сөйлесуге Ботагөзді тым сәби көріп, «сенмен» сөйлесуді лайық тауып,– Кенжетай айтып еді. Оқуларың бүгін басталды ма?

– Бүгін 4 сағат оқыдық.

– Не сабақ оқыдыңдар?

Келе жатқан Кенжетайды көріп ұялды ма, болмаса басқа себептері болды ма – Ботагөз Асқарға, кеткісі келген қалпын білдірді. Асқар да енді бөгегісі келген жоқ.

Ботагөз, Айбала, Лиза үшеуі үйге қарай кеткенде, «бұл бір өткір қыз болайын деп тұр екен. Кескін-кейпі де, мінезі де кісі шығатын адамның қалпын көрсетеді екен»,– деп ойлады Асқар.

4

Іңірдегі Асқардың ойы қызықты бір ермек тауып, түнді еңсеріп барып жату, Балтабектің үй-ішіне де, Ботагөзге де бойын үйрету еді. Ол ойын Лиза бұзды.

– Бота!..– деген Лизаның даусы естілді ымырт жабылғаннан кейін, Асқар Балтабекпен үйде кеңесіп отырғанда. Ботагөз ол кезде далада еді.

– Ә-әу!

– Қайдасың?

– Мен мында!..

Асқардың көңілі екі қыздың дауысына бөлініп, Балтабекке айтып отырған кеңесінен жаңыла берді.

– Ойын боп жатыр, бармайсың ба,– деді Лиза Ботагөзге.

– Білмеймін, жеңешемнен ұлықсат сұрайын.

Айбала ауылдың қызы еді. Қаланың бетін көруі Балтабекке шыққалы ғана. Сондықтан, орысша сөйлеген сөздің біразына түсінгенмен, қайырып айтуға шорқақ.

«Қызға қырық үйден тыю», деген мақалды Айбала жақсы біледі. «Он үште отау иесі» деп қаршадайынан үйден шығармай қызын сынға салып қоятын ауылды ол әлі ұмытқан жоқ. Бірақ ондай сынға салуды Ботагөзге әрі ерте көреді, әрі қимайды. Жүріс-тұрысына, мінезіне, ақылына қарап, Ботагөздің орынсыз отқа түспейтініне сенеді. Сондықтан:

– Барғың келсе бара ғой, еркем!–деді Айбала, Лиза жүр деп қолқалағаннан кейін.– Кеп кешікпе, еркем, тамақ піскен кезде кел.

Қыздардың дыбысы сенген кезде, үй сыртынан аттың дүсірі мен ауыздықтың сылдыры естілді.

Кенжетай атты үйдің іргесіне тұсап, үйге кірместен, даладағы Айбаладан Ботагөзді сұрады.

– Лиза екеуі ойын боп жатыр деп кетті.

– Асқар, үйдемісің?– деді Кенжетай сырттан.

– Үйдемін.

– Шығып кетші.

– Қазір.

– Шал мен кемпірдің қасында отырамыз ба? Ойынға барайық,– деді Асқарға, далаға шыққанда Кенжетай.

– Барайық.

– Ас...– деп Балтабек үйде дауыстай беріп еді...

– Асты түсіре тұрыңдар, ойын табылмайды. Ас қайда қашар дейсің?– деді Кенжетай.

Екеуі қараңғы көшемен құлағын тігіп келе жатыр еді, бір үйдің терезесінен шулаған дауыс, тартылған сырнай естілді.

– Осы үйде екен,– десті екеуі де.

Бұлар үйге кірсе, екі бөлмелі үйдің іші лық толған қыз-бозбала екен. Орталарын алқа-қотан ашып қойып «Камаринскаяны» билеп жатыр.

Ойында көзге ерекше түскен Антон. Билеуші де, қалжың айтып күлдіруші де, билеуге қыз-бозбаланы еріксіз шығарушы да сол.

– Сен биле, сен биле!– деп әркімді бір ұстап алып еріксіз ортаға шығарып жүрген Антонның көзі бір кезде Кенжетай мен Асқарға түсті.

– Кел мұнда, кел билеуге,– деді Антон Асқардың қолынан шап беріп ұстап.

– Білмейтін ем!– дегеніне қарамастан Асқарды Антон ортаға сүйреп алып шықты.

– Ну-ка,– деді Антон, үстелде сырнай ұстап отырған таңқы мұрын, кең танау жас жігітке. Ол жігіт Бурабай көлеміндегі барлық қалаға сырнайшы атанған белгілі жігіт еді; мұндай жиында оның арқасы қозып кетеді. Сондықтан, сырнайдың көрігін құлашын кере үрлетіп, саусақтарына көзі ілеспей, «Русская плясоваяны» тарта жөнелді.

– Ну-ну... Давай-давай!– деп шуласты Асқарға қыз-бозбала.

– «Мен танцы болмаса, орыс пляскасын білмейтін ем»,– деді Асқар.

– Таңдағаныңды тартам,– деді сырнайшы жігіт, сырнайға шеберлігін білдіргісі кеп.

– Краковякты тарт, ендеше...

Сырнайшы желпілдете краковякты тарта жөнелгенде, Асқар топтың ішінен серік қыз іздеп еді, қатар тұрған Ботагөз бен Лизаны көрді. Ботагөз, әрі би білмес деп ойлады, әрі Кенжетайдан ұялды. Сондықтан: