Ботагоз / Ботагөз - Сабит Муканов / Сәбит Мұқанов

Сізді биге шақырам,– деді ол Лизаға қолын созып, Лиза шегінейін деп еді, Антон еріксіз ортаға сүйреп алып шыққасын:

– Пожалуйста,– деді ол, күле сөйлеп Асқарға.

Лизаның талдырмаш денесін ұршықтай үйіріп, Асқар топтың ортасында біраз биледі. Топтан бұларға серік төрт-ақ.пар шықты.

Асқар мен Лиза қатарласа жорғалай жөнелгенде, Ботагөзге ол қызық сықылданып еді, артынан екеуі тесіне төсін тақап дөңгеленгенде:

– «Мен де солай билесем!»–деді ол ішінен...

Ойыннан бұлар түн ортасы ауа қайтып үйге келсе, Балтабек ұйықтап қап, Айбала көйлек жамап отыр екен. Бұлар есіктен кіре берген кезде:

– Тұр!–деді Айбала, Балтабектің аяғынан ақырын қозғап.

Балтабек көзін уқалай түрегелді.

Айбала далаға шығып кетіп, бетіне табақ төңкерген кішкене қазанды алып кірді.

– Құрауыз жатпасын деп,– деді Балтабек Асқарға, Айбала буы бұрқыраған қазанның бетін ашқанда,– осындағы бір-екі тауықтың біреуін сойдырып ем. Қазақтың мақалы бар ғой:

«...Бар болса сойыстықтың жөні бар,

Бір тоқтыда он кісінің құны бар,

Сойса қозы өледі,

Соймаса өзі өледі,

Соймаса қан шықпайды,

Қу тілден май шықпайды»,–

деген.

«Қонғанша қонақ ұялады, қонғасын үй иесі ұялады» дейді. Қол өнерімен ғана күн көріп отырған адамбыз! Күнде келетін жігіт емессің. Бабың болмады, қонағым! Ықласыма ғана риза болмасаң.

– Айта көрмеңіз! Дәм таттым, сынайтын кісі мен емес, тауықты да бекер сойғансың, ағай!

Тауықтың етін Айбаланың пісіруі, тоқтының етіне тұрарлықтай екен. Табақ алдына келгенде Асқар көзін салса, майын шылқылдатып қаймаққа қуырыпты. Табаққа қуырдақты төккеннен кейін, әр жеріне аршыған он шақты жұмыртқа қойыпты. Табақтың шетіне бір-бір ағаш қасық салыпты.

– Өздеріңіз неге келмейсіздер?–деді Асқар Айбалаға.

Ондағы ойы – бір жағынан Айбаланың тазалығы мен асты дәмді істеуіне риза болғандық, екіншіден – Ботагөзбен табақтас болуды тілегендік еді.

– Ботажан, сен кел!– деді Балтабек.

Ботагөз Кенжетай мен Балтабектің арасына келді де, Балтабектің тізесіне шынтағын тірей отырды.

– Жеңгей, сіз де келіңіз!– деді Асқар тағы да Айбалаға.

– Алдында асы бар ғой,– деді Балтабек.

– Асы болса да келсін. Бәріміз де жаспыз, кімнен ұялады?

Асқар «келіңіз» дей бергесін, қымсынып кеп Кенжетай жақтан Айбала да отырды.

Асқардың көзін тәтті қуырдақ емес – Ботагөз тартты. Бірақ ол өз сезімімен өзі қатты күресіп, Ботагөзге қарамауға, қараса ағаларына сездірмеуге, көзқарасынан Ботагөзге ой түсірмеуге тырысты. Сондай арпалысқан сезімнің толқынына батып отырып, қуырдақтың қалай желініп болғанын білмей де қалды. Бірақ кез жаңылғанмен, қол мен ауыз жаңылған жоқ. Сыбағалы тамақтан аш, құр қалған жоқ. Ботагөздің магниті тартқан көзді зорлықпен басқа жаққа аударып отырып, қуырдаққа мейлінше тойды.

Ауыл бозбаласының әдетін істесе, Асқар төсекке жатқаннан кейін көзін жұрттан ұрлап, көрпенің астынан қыздың жатқан орнына қарар еді. Төрге төсек салып бергеннен кейін Асқар оны істемеді. Әрі жас отау, әрі кедей үй болғандықтан төсеніші шамалы екен. Сол араға барып, ол етігі мен сыртқы қамзолын шешті де, шалбаршаң, пальтосын жамылып, теріс қарап, жатып қалды.

Асқардың әдептілігіне сенді ме, болмаса қарындастарын бала деп түсінді ме – ағалары да, жеңгесі де қызды қорғаған белгі көрсеткен жоқ. Тар бөлмедегі Асқар мен Ботагөздің төсегінің арасы бір-ақ құлаш жер, орталарында ешнәрсе жоқ.

Асқар ұзақ уақыт ұйықтай алмады. Бірақ жатқан қалпынан тырп етіп қозғалған жоқ, қимылдаған жоқ. Сол түнгі ауа райы, Сібірдің күзгі мезгілінде, әсіресе, тауда сирек кездесетін рай еді. Кешке қарай аспанды бүркеп алатын күздің сұр бұлты ол түні жоқ еді. Түн ортасына жақын туған, оң жағынан ойық ай, биікке шығып алып, сәулесін Бурабай көліне сүңгітіп, қалқып бара жатыр еді. Сол айдың жарығы түскендіктен, үйдің іші бозамықтау еді.